Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2011

Spleen


Ψάχνοντας πρόσφατα κάποια παλιά μου γραπτά, ανακάλυψα ένα κείμενο που είχα γράψει παρορμητικά πριν από πολλά χρόνια για ένα έργο του Γιώργου Μπουζιάνη, τη "Γυναίκα στο Ύπαιθρο" του 1917. Ως αφιέρωμα στη σημερινή φθινοπωρινή ισημερία, το αναδημοσιεύω.


"Είναι άχαρο να προσπαθήσει κανείς να εξηγήσει με λέξεις το θαυμασμό και το συναίσθημα που αφυπνίζει μέσα στον θεατή η “Γυναίκα στο Ύπαιθρο” του ζωγράφου Μπουζιάνη. Κι αυτό γιατί προσπερνάει τα πάντα, ιδέες, προσδοκίες, μηχανικές αντιλήψεις και αντανακλαστικά, όλες τις άμυνες και τις εκλογικεύσεις και πάει κατευθείαν και μιλάει σε όργανα του ανθρωπίνου σώματος που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα. Με κάποιο αναπάντεχο τρόπο αυτό το απλό τοπίο είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του. Σε παραπέμπει στη σιωπή. Με τον ίδιο τρόπο που αναγκάζεσαι να σιωπάσεις όταν μέσα σου ξυπνάει θρησκευτικό συναίσθημα.

Αυτό το έργο μερικοί το λένε μελαγχολικό, όμως ποτέ δεν έσφυζε από τόση ζωή η μελαγχολία. Σε προσκαλεί να μπείς μέσα της και να την ονειρευτείς και ως εκ τούτου να αναρωτηθείς πως είναι δυνατόν το αντίγραφο της πραγματικότητας (ο πίνακας δηλαδή) να είναι καλύτερο από το πρωτότυπο. Ο Μπουζιάνης χρησιμοποιεί τα λάδια του ιμπάστο και όλος ο πίνακας ρέει. Ποτάμια χρώματος ξεχύνονται ορμητικά και διακλαδώνονται απ’ άκρη σ’ άκρη. Εδώ γίνεται δέντρο, εκεί χωράφια και ακόμη παραπέρα ουρανός. Όμως αυτό δεν είναι το νερό που ήρεμα κι αβίαστα κυλά σαν ρυάκι. Είναι το νερό της φωτιάς, γιατί ο πίνακας λιώνει σαν να καίγεται. Υπάρχει φοβερή δύναμη, ίσως και βία στον τρόπο που όλα έχουν φτιαχτεί σ’αυτό το έργο. Είναι όμως τέλεια αυτή η βία, η ασυνήθιστα σφοδρή της δύναμη γιατί τελικά μεταλάσσεται και γίνεται αρμονία. Αυτό αρκεί." 

Δεν υπάρχουν σχόλια: