Πολλά έχουν γραφτεί για την ελληνικότητα στην νέα ελληνική τέχνη. Άλλοι έχουν αφιερώσει όλο τους το έργο στην αναζήτηση αυτής, άλλοι την απορρίπτουν ως «μύθο» ή ως κάτι το παρωχημένο μιας φτωχής Ελλάδας που έχασε την Αναγέννηση και τον αστικό πολιτισμό της Δύσης, που έχασε τα σύγχρονα ρεύματα, που παραμένει στο περιθώριο μην έχοντας κάνει τίποτα σπουδαίο, στη σκιά των μεγαλείων της αρχαιότητας.
Πέρα όμως από όλα αυτά, υπάρχει μια βασικότατη αλήθεια που παραμένει ίδια και αναλλοίωτη: κάθε τόπος έχει το δικό του φως. Και δεδομένου ότι είναι το φως που τρέφει την ευαισθησία του καθενός, ένας Έλληνας που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα δεν μπορεί να ζωγραφίσει με τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα ένας Γάλλος, ένας Γερμανός ή ένας Αμερικάνος. Υπάρχει λόγος που οι Γάλλοι Ιμπρεσιονιστές έβλεπαν και ζωγράφιζαν με τον τρόπο που το έκαναν. Και λόγος που οι Αμερικάνοι Ιμπρεσιονιστές τις ίδιες ιδέες τις μεταχειρίστηκαν αναγκαστικά με άλλο τρόπο. Υπάρχει λόγος που ο Βαν Γκογκ και ο Σεζάν εγκαταστάθηκαν και δούλεψαν στη νότια Γαλλία, ενώ ο Μονέ επέλεξε τον βορρά του Ζιβερνύ. Υπάρχει λόγος που τα έργα της Γερμανικής Αναγέννησης είναι τόσο διαφορετικά από αυτά της Ιταλικής.
Και οι λόγοι αυτοί δεν θα βρεθούν μόνο στην πολιτισμική παράδοση της κάθε χώρας, αλλά και στο φως και τις καθαρά φυσικές ιδιαιτερότητες κάθε τόπου. Άλλη η Ελληνική φύση και άλλη η Γαλλική ή η Αμερικάνικη. Όπως λέει και ο Περικλής Γιαννόπουλος «Βάσις της Ελληνικής Αισθητικής είναι η Ελληνική Γη. Κάθε Γη πλάττει τον άνθρωπον κατ' εικόνα και ομοίωσιν Εαυτής. Θέλει τον άνθρωπόν της, όπως το φυτόν της και το ζώον της, εκδηλωτήν της. Κάθε Γης άνθρωπος είναι μόνον το όργανον της εκδηλώσεως Αυτής. Ημείς, από της προϊστορικής ημών εμφανίσεως, αυτήν εξωτερικεύομεν δι' όλων ημών των κινήσεων, αυτήν απεικονίζομεν δι ' όλων ημών των εκδηλώσεων, είτε συναισθητών, είτε ασυναισθήτων. Πρώτη λοιπόν κίνησις, προς ζήτησιν της Ελληνικής Αισθητικής, είναι η κίνησις προς την Γην. Και πρώτον βήμα προς αίσθησιν, νόησιν της Γης, εκ της οποίας θα απορρεύση σαφής η Αισθητική, είναι ο ενατενισμός Αυτής, χιλιάδας χιλιάδων ωρών.»
Όταν μιλάμε εδώ για Ελληνική γη, δεν εννοούμε την Ελληνική γη με τον εθνικοσοσιαλιστικό τρόπο που την εννοούν μερικοί, αλλά ως τον τόπο που επιλέγει ο Θεός να φανερώσει τη δόξα του. Στην Γη πραγματώνεται η Βασιλεία, «ως εν ουρανώ και επί της Γης», και υπό αυτή την έννοια και μόνο η γη πλάττει τον άνθρωπο καθ' εικόνα και ομοίωσή της, ως φορέας και τόπος πραγμάτωσης του Θείου Θελήματος.
Μέχρι να συνειδητοποιηθεί αυτή η βασικότατη αλήθεια που ήταν μαζί μας από τα γεννοφάσκια μας και θα είναι μαζί μας μέχρι τον τάφο, θαρρώ πως θα γυρίζουμε γύρω-γύρω από τα ίδια, δορυφόροι ενός άγνωστου άστρου, χωρίς να πηγαίνουμε πουθενά. Γιατί όπως λέει και ο Ρομπέρτο Καλάσσο, η Ανάγκη των αρχαίων είναι ένας κόμπος.
Και οι λόγοι αυτοί δεν θα βρεθούν μόνο στην πολιτισμική παράδοση της κάθε χώρας, αλλά και στο φως και τις καθαρά φυσικές ιδιαιτερότητες κάθε τόπου. Άλλη η Ελληνική φύση και άλλη η Γαλλική ή η Αμερικάνικη. Όπως λέει και ο Περικλής Γιαννόπουλος «Βάσις της Ελληνικής Αισθητικής είναι η Ελληνική Γη. Κάθε Γη πλάττει τον άνθρωπον κατ' εικόνα και ομοίωσιν Εαυτής. Θέλει τον άνθρωπόν της, όπως το φυτόν της και το ζώον της, εκδηλωτήν της. Κάθε Γης άνθρωπος είναι μόνον το όργανον της εκδηλώσεως Αυτής. Ημείς, από της προϊστορικής ημών εμφανίσεως, αυτήν εξωτερικεύομεν δι' όλων ημών των κινήσεων, αυτήν απεικονίζομεν δι ' όλων ημών των εκδηλώσεων, είτε συναισθητών, είτε ασυναισθήτων. Πρώτη λοιπόν κίνησις, προς ζήτησιν της Ελληνικής Αισθητικής, είναι η κίνησις προς την Γην. Και πρώτον βήμα προς αίσθησιν, νόησιν της Γης, εκ της οποίας θα απορρεύση σαφής η Αισθητική, είναι ο ενατενισμός Αυτής, χιλιάδας χιλιάδων ωρών.»
Όταν μιλάμε εδώ για Ελληνική γη, δεν εννοούμε την Ελληνική γη με τον εθνικοσοσιαλιστικό τρόπο που την εννοούν μερικοί, αλλά ως τον τόπο που επιλέγει ο Θεός να φανερώσει τη δόξα του. Στην Γη πραγματώνεται η Βασιλεία, «ως εν ουρανώ και επί της Γης», και υπό αυτή την έννοια και μόνο η γη πλάττει τον άνθρωπο καθ' εικόνα και ομοίωσή της, ως φορέας και τόπος πραγμάτωσης του Θείου Θελήματος.
Μέχρι να συνειδητοποιηθεί αυτή η βασικότατη αλήθεια που ήταν μαζί μας από τα γεννοφάσκια μας και θα είναι μαζί μας μέχρι τον τάφο, θαρρώ πως θα γυρίζουμε γύρω-γύρω από τα ίδια, δορυφόροι ενός άγνωστου άστρου, χωρίς να πηγαίνουμε πουθενά. Γιατί όπως λέει και ο Ρομπέρτο Καλάσσο, η Ανάγκη των αρχαίων είναι ένας κόμπος.
Και κάποιες προηγούμενες αναρτήσεις που αγγίζουν το ίδιο θέμα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου