Εκόμισα εις την Τέχνη: Τα ποιμενικά του Γκέηνσμπορο

Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012

Τα ποιμενικά του Γκέηνσμπορο

Αυτό είναι ένα ποιμενικό τοπίο του Βρετανού Τόμας Γκέηνσμπορο που σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο -πέρα από την εξαίσια ομορφιά του- είναι ότι οι ιστορικοί τέχνης δεν μπορούν να καθορίσουν επακριβώς την διαδρομή του έργου μέσα στο χρόνο. Κι αυτό γιατί ο Ράσκιν από τη μία περιγράφει ένα ποιμενικό τοπίο του Γκέηνσμπορο που μοιάζει να είναι ακριβώς αυτό και το οποίο ήταν το έργο που ο καλλιτέχνης παρουσίασε όταν εκλέχτηκε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας το 1768. Από την άλλη, σύμφωνα με τους ερευνητές και τους βιογράφους του ζωγράφου θα μπορούσε να είναι και το ποιμενικό τοπίο που παρουσιάστηκε σε μεταγενέστερη έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας το 1783. Οι μαρτυρίες της εποχής δεν βοηθούν ιδιαίτερα γιατί ναι μεν έχουμε τις περιγραφές των κριτικών της εποχής που μιλάνε για ένα ποιμενικό τοπίο που παρουσιάστηκε στη Βασιλική Ακαδημία το 1783 και απεικόνιζε έναν βοσκό με πρόβατα κοντά σε μία πηγή, αλλά μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις και δυστυχώς οι λέξεις στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν επαρκούν για να καθοριστεί επακριβώς η διαδρομή του έργου. Θα μπορούσε να είναι κάλλιστα και το παρακάτω έργο αυτό του 1783, το οποίο χρονολογείται από εκείνη την περίοδο και που σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας στο Εδιμβούργο. Πάντως, η λέξη κλειδί είναι σε ένα κείμενο του Οράτιου Γουόλπολ, ότι δηλ. το έργο του 1783 ήταν πολύ «πράσινο». Και φρονώ πώς τα πράσινα του πρώτου έργου που βρίσκεται στη Φιλαδέλφεια είναι από τα πιο έντονα και όμορφα που έχω δει.

Για περισσότερα στοιχεία, βλ. Richard Dorment, from British Painting in the Philadelphia Museum of Art: From the Seventeenth through the Nineteenth Century (1986).

Παρακάτω ακολουθούν μερικά ακόμα τοπία του ιδίου, πρώτα όμως αξίζει να σημειωθούν κάποια πράγματα για την τεχνική του Γκέηνσμπορο. Σύμφωνα λοιπόν με τον Dorment (1986) o ζωγράφος έφερνε στο εργαστήρι του πέτρες, κλαδιά, φύλλα και άλλα αντικείμενα και δημιουργούσε συνθέσεις, από τις οποίες στη συνέχεια ζωγράφιζε. Μπροστά έβαζε κάρβουνα ή ξύλα, στη μέση άμμο ή χώμα, βρύα και λειχήνες, ενώ για τα δάση του φόντου χρησιμοποιούσε μπρόκολα. Πάντως, δεν φαίνεται να ήταν ο μόνος που χρησιμοποιούσε μια τέτοια τεχνική, γιατί και ο Ανρί Ρουσσό ο ντουανιέρος λέγεται ότι έκανε κάτι ανάλογο.