Η προϊστορία του ορατού

Πάουλ Κλέε: Φρούτα σε κόκκινο, 1930

«...μαθαίνουμε να βλέπουμε πίσω από την εξωτερική όψη, να κατανοούμε τα πράγματα στη ρίζα τους. Μαθαίνουμε ν' αναγνωρίζουμε αυτό που κυλά από κάτω, να αντιλαμβανόμαστε την προϊστορία του ορατού...»

«...την ονομάζω ζωτική αλήθεια, γιατί είναι αυτές οι βασικές γραμμές που εκφράζουν την προϊστορία και την τωρινή πορεία του αντικειμένου. [...] Σε ένα δέντρο, φανερώνουν αυτά που αντιμετώπισε από την παιδική του ηλικία: πώς άλλα δέντρα μπήκαν μπροστά του και το παραγκώνισαν ή προσπάθησαν να το πνίξουν· πότε και πού κάποια άλλα το προστάτεψαν και μεγάλωσαν στοργικά μαζί του, λυγίζοντας όταν κι αυτό λύγιζε. Ποιοι άνεμοι το παίδεψαν, ποια κλαριά έφεραν τον περισσότερο καρπό... Να προσπαθείς πάντα να βλέπεις στη μορφή τις γραμμές που κυριάρχησαν στην προϊστορία του αντικειμένου και αυτές που θα κυριαρχήσουν στο μέλλον του.»

Ένα απόσπασμα από το δοκίμιο Exakte Versuche im Bereich der bildenden Kunst, 1928 (Ακριβή πειράματα στο χώρο της τέχνης) του Πάουλ Κλέε και ένα του Τζον Ράσκιν από το The Elements of Drawing (1857). Οι υπογραμμίσεις δικές μου.